<$BlogRSDUrl$>

11.9.07

Μεταφοραί εκδρομαί. 

ποστ εκτός εποχής, αλλά εγώ το καθήκον μου θα το κάνω ως μέλος εφορευτικής επιτροπής.

*
It is only a paper moon
hanging over a cardboard sea
But it wouldn't be make-believe
if you believed in me.




Το τραγούδι (γράφτηκε το 1933) συμπεριλήφθηκε στην παράσταση (1947) του έργου "A Streetcar named Desire" του Τεννεσσή Ουίλλιαμς.

Η μουσική είναι του Harold Arlen.

Οι στίχοι από τους E. Y. Harburg and Billy Rose.

Ο Harburg έχει γράψει στίχους για πολλά τραγούδια, όπως το από κάτω ας πούμε (μουσική H. Arlen):



ή αυτό εδώ (η μουσική του H. Arlen και πάλι):



Επανέρχομαι: Τους στίχους της αρχής, τους ξαναβρίσκω μεταφρασμένους από τον Νίκο Γκάτσο για τις ανάγκες της παράστασης "Λεωφορείον ο Πόθος", που παρουσίασε το Θέατρο Τέχνης το 1948:

Χάρτινο το φεγγαράκι
χάρτινη η ακρογιαλιά
αν με πίστευες λιγάκι
θαταν όλα αληθινά.


Μ' αρέσει πολύ η μεταφορά στα ελληνικά.

Το "Όλα τα τραγούδια" πάντως δεν αναφέρει τίποτα για μετάφραση...

Και συνεχίζει ο Γκάτσος:

Δίχως τη δική σου αγάπη
γρήγορα περνά ο καιρός
Δίχως τη δική σου αγάπη
είν' ο κόσμος πιο πικρός.


Στο It's only a Paper Moon, έχουμε:

Without your love,
Its a honky-tonk parade.
Without your love,
Its a melody played in a penny arcade.


"Honky-tonk" σημαίνει "cheap or dirty, and is associated with small night
clubs where country music is played" και "penny arcade" σημαίνει "a place where people play coin-operated games".
*


Μου φαίνεται ότι ο Γκάτσος κατάφερε να διατηρήσει με επιτυχία το κλίμα του πρωτοτύπου.

Όπως αναφέρει το "Όλα τα τραγούδια", το 1948 η Μελίνα τραγουδούσε μόνο τα δύο τετράστιχα που αντέγραψα από πάνω. Σε μεταγενέστερες παραστάσεις ο Γκάτσος πρόσθεσε άλλο ένα τετράστιχο, σαν εισαγωγή:

Θα φέρει η θάλασσα πουλιά
κι άστρα χρυσά τ' αγέρι
να σου χαϊδεύουν τα μαλλιά
να σου φιλούν το χέρι.



Ωραίοι οι εισαγωγικοί στίχοι αλλά περιττοί. Μου μυρίζει ανασφάλεια....

Ίσως πρόβλημα κοπυράιτ...
*
Συμπέρασμα σημαδεμένο χαρτί (=εδώ θα κατέληγα έτσι κι αλλιώς): Η καλή μετάφραση δεν είναι τίποτα λιγότερο από ένα ολοκληρωμένο, ένα πρωτότυπο έργο.

Συμπέρασμα ΙΙ: Συνάφεια του Γκάτσου με την αμερικάνικα ποπ προϊόντα της δεκαετίας του τριάντα.

*

buzz it!

 

Comments:
Αναμενομενο το πρωτο, φυσιολογικο το δευτερο. Δε με ξενιζει.
 
υπηρχε ενα βιβλιο "φυσα αερακι φυσα με" εκδοσεις Ικαρος,ωραιο πολυ.οταν πηγα να το αγορασω μου ειπαν οτι δεν το βγαζουν πια και να παω στον Πατακη.με χαλασε αυτο.
απο παραξενια μου βεβαια.
 
συγνωμη παλι εγω.
ηθελα να πω οτι στο πρωτο συμπερασμα συμφωνω απολυτα.το δευτερο ομως δεν το καταλαβα.δηλαδη;
 
Χμ, κοίτα όμως. Εκεί όπου ο αμερικάνος βάζει (κατά την προσφιλέστατη συνήθειά τους) αναφορές στην ποπ-κουλτούρα της εποχής (penny arcade και honky tonk), ο Γκατς βάζει ολίγη από τη νεοελληνική μελούρα, στην παθιάρικη, δράμα-κλάμα, εκδοχή της ("ειν' ο κόσμος πιο πικρός" -- ε, μην τον καταπίνεις τότε) και στη γαλλίζουσα ημινεκροφανή της ("γρήγορα περνά ο καιρός" -- αχ! θυμηθείτε το 'automne, automne' της Μαντάμ Σουσούς).

Δεν αξιολογώ, επισημαίνω. Προσωπικά με ενοχλούν και το ελληνικό ξινοπαράπονο και δράμα-κλάμα και οι πολυάριθμες αναφορές στην ποπ-κουλτούρα: νομίζεις καμμιά φορά ότι οι αμερικάνοι αδυνατούν να μιλήσουν για τον έσω κόσμο τους εάν δε διανθίζεται ο λόγος από υπαινιγμούς στα αθλήματα, τα θεάματα και τα φαγιά τους.

Μετά, βεβαίως, ήρθε και η Ευσταθία (α ρε θεια-Σταθούλα μου, γεννήθηκες πολύ νωρίς) με το εξής διαπολιτισμικό canto:

Χωρίς εσένα, η ζωή θα είναι
Ένα βαρετό σερφάρισμα στο Internet
Χωρίς εσένα, η ζωή θα είναι
Αποχαύνωση στον καναπέ
Χωρίς εσένα η ζωή θα είναι
Ζαμπόν δίχως λιπαρά
Περιοδικά και λόγια ντεκαφεϊνέ

Γιατί όταν λείπει εσύ
Μια χύμα κατάσταση, μια ηλίθια παράσταση
Ένα reality show

[...]

Χωρίς εσένα η ζωή θα είναι
Πρωινό ξύπνημα χωρίς ενδιαφέρον
Πράξεις υποκινούμενες μόνο από συμφέρον
Light αισθήματα και δημόσιες σχέσεις
Ειδύλλια του κώλου και υποσχέσεις
Ξενέρωτα ανέκδοτα και γέλια με προσπάθεια
Reunion party, καλλιστεία, bazar
Συχνές επισκέψεις στο super market
Σακούλες γεμάτες με αυταπάτες
Βιταμίνες και τζιν σενγκ
Φιλοσοφία του Ζεν
Γιατί…

[...]
 
Εδώ και καιρό σκέφτομαι να γράψω γι' αυτό το θέμα - κάθε φορά που ακούω το It's only a paper moon (αγαπημένη εκτέλεση: Nat King Cole, με δεύτερη αυτή της Ella Fitzgerald). Σχεδόν θύμωσα που με πρόλαβες, από την άλλη, χαίρομαι που γλιτώνω τον κόπο. Όσο για τα συμπεράσματα, ν' αγιάσει το στόμα σας - έστω, το πληκτρολόγιό σας.
 
greek-GAYLOLITA, χαιρετώ θερμά.

ε, εννοώ ότι επηρεάστηκε (πολύ) από τα αμερικάνικα "τραγουδάκια" της εποχής του [Αν και δεν το τεκμηριώνω με το ανωτέρω ποστ. Μια διαίσθηση είναι.] Θα περίμενε κανείς (εγώ δηλ.) να έχει επηρεαστεί από ευρωπαϊκά "τραγουδάκια". Ή από το δημοτικό τραγούδι κτλ κτλ κτλ.

sraosha, το επόμενο ποστ.

zelig, ελπίζω τουλάχιστον να τα παρουσίασα και με τρόπο που σ' αρέσει.
 
δεν ξερω αν συμφωνω. μαλλον οχι.δηλαδη, ουτε εγω μπορω να σου το τεκμηριωσω αλλα να, εχει γραψει το ρεμπετικο, εχει γραψει τα παραλογα, δεν μου παει συναφεια με ποπ. αμερικανικη κιολας.
 
Κλασικά αμερικανικά τζαζοποπ ακούσματα δεν τα είχα συνδέσει τόσο με τα αντίστοιχα κλασικά δικά μας. Υπάρχουν τελικά πολλά κοινά. Δηλαδή το αυτί μας ήταν ανοιχτό και τότε όχι μόνο προς την ανατολή, αλλά και προς τη δύση. Γλυκιά παλιά καλή αμερικανιά. Ωραία αυτά τα "εκτός εποχής" βίντεα.
 
Δημοσίευση σχολίου

This page is powered by Blogger. Isn't yours?